میزگرد آثار حب الدنیا
به مناسبت هفته کتاب میز گرد با موضوع: آثار حب دنیا در تاریخ 25/8/99 توسط جمعی از طلاب به برگزار گردید
دوشنبه ۳ آذر ۱۳۹۹ ساعت ۱۱:۱۸:۲۰در ابتدا استاد بحث را اینگونه شروع کردند که انسان موجودی کمال گرا است و هدف از خلقت انسان رسیدن به کمال است و این گرایش به کمال اگر در مسیر فطری خودش جریان پیدا کند, عامل هرگونه ترقی و کمال مادی و معنوی می شود.تکامل یافتن انسان مرهون فراهم شدن اسباب و شرایطی است که خاوند متعال براساس حکمت خود این اسباب را فراهم کرده است چرا که خداوند هیچ چیز بدون هدف نیافریده است ؛ از جمله: ارسال رسل، قرآن، عقل و فطرت و.....
در مقابل عواملی نیز عامل بازدارنده (برای رسیدن به کمال مطلوب) هستند یک از این عوامل گرایش افراط گونه به دنیا و وابستگی به زر وزیور آن است.
حب شدید به دنیا در زندگی انسان تأثرات مخربی دارد در این جلسه به این تأثیرات خواهیم پرداخت ، اما قبل از هر چیزی باید مشخص شود منظور از دنیا چیست؟ در آیات و روایات دنیا به دو صورت ممدوح ومذموم بیان شده ؛ دوست داشتن ئنیا زمانی مذموم هست که صرفا در جهت تمایالات نفسانی و شخصی باشد بدون در نظر گرفتن خدا و کسب رضای او و مراد ما از دنیا در بحث امروز همین دنیای مذموم است که عامل شقاوت و مانع رسیدن به سعادن دنیوی و اخروی است البته بعضی گمان کردند که منظور از دنیا مذوم مال هست این برداشت اشتباه است ؛ در حالی است که روایت داریم از پیامبر (ص):
(نعم العون على تقوى الله المال)؛ مال براى پرهیزکارى خدا چه نیکو یاوری است.
این روایت پیامبر اشاره به این دارد که مال دنیا می تواند در راه تقوی
برخی دیگر گفتند منظور از دنیا همین زندگی دنیوی است در حالی که پیامبر (ص) فرمودند :
(نعم العون علی الاخره الدنیا ) ؛ دنیا برای آخرت نیکو یاوری است.
پس همینطور که از این حدیث و زندگی پیامبرانی مانند حضرت یوسف (ع) و حضرت سلیمان(ع) برداشت می شود که این بزگواران اهل دنیا نبودند و از تمام این مزایا برخوردار بودند.
تأثیرات گرایش افراطی به دنیا در زندگی دنیوی:
از آنجایی که انسان نسبت به هر آنچه که عشق بورزدو یا آن را دوست داشته باشد ، آثازری بر آن مترتب می شود ، نسبت به دوستی و حب دنیا نیز آثاری مترتب می شود که در این بحث به این موارد اشاره می
کنیم:
1- محرومیت از بهره مندی عظمت دین:
پیامبر اکرم (ص) می فرماید : روزی که دنیا در چشم امت بزرگ شود با عظمت جلوه کند محروم خواهد کرد شکوه و شرافت اسلام را؛ به عبارتی معنویت در چشمش کمرنگ خواهد شد.
یا امام صادق (ع) : اگر دو گرگ خونخوار به رمه ای هجوم بیاورند و شبان هم نباشد خسارت و آسیبش کمتر از دنیا دوستی و جاه طلبی نسبت به دین یک مسلمان است .
2) ریشه همه گناهان دل بستگی به دنیاست:
پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: (حُبُّ اَلدُّنْيَا رَأْسُ كُلِّ خَطِيئَةٍ وَ مِفْتَاحُ كُلِّ سَيِّئَةٍ وَ سَبَبُ إِحْبَاطِ كُلِّ حَسَنَةٍ.)(ارشاد القلوب ج 1، ص 21)
دوستی دنیا منشأ هر اشتباه و کلید هر گناه و سبب نابودی هر نیکویی است.
یکی از طلاب حاضر در جمع بجث را اینگونه ادامه دادند: انسان هایی که تمام هم و غمشان دنیا هست دینشان را به چند سکه می فروشند. در طول تاریخ افراد زیادی بودند که دین، عقاید و ارزش های انسانی خود را به دنیا فروختند. روز عاشورا مقابل امام حسین ایستادند فقط به خاطر اینکه حکوت ری را دردست بگیرند تمام کسانی که در مقابل پیامبران و ائمه اطهار علیهم السلام ایستادند بخاطر حب دنیا بوده است. تا احساس می کردند که دنیایشان به خطر می افتد در مقابل حق می ایستادند.
3) دل بستگی به دنیا انسان را حریص می کند و نتیجه این حرص غم واندوه می شود
الرَّغبَةُ فِی الدُّنیا تُکثِرُ الهَمَّ وَ الحُزنَ؛ دل بستگی به دنیا حزن و اندوه را می افزاید.(الخصال، ج 1، ص 73)
امام علی (ع) در نهج البلاغه خطبه 111 این گونه بیان می کنند: شادی دنیا دوام ندارد و کسی از اندوه آن ایمن نیست .
یکی از طلاب اینگونه ادادمه دادند: پیام این روایات روشن کردن ماهیت دل بستگی به دنیا و نقش آن در تخریب زندگی است. کسی که از این حقایق، آگاهی داشته باشد، برای آن که راحت زندگی کند، به دنیا دل نمی بندد.
4)تملق و چاپلوسی
طلاب اینگونه اظهار کردند اگر دنیا و امور دنیوی هدف نهایی واقع شوند سنگ بنای انحراف نهاده می شود و در این صورت که انسان برای سیر کردن شکم خود هزاران نوع تملق و دروغ می گه برای گذراندن زندگی دنبال حرام و گناه میره و در مقابل هر کس و نا کسی خم می شه چاپلوسی می کنه و در نهایت عزت و مناعت خودش را از دست می دهد.
در ادامه استاد اظهار کردند : امام علی (ع) بدختی و ذلت را در چهار چیز می داند: چشم خشک، دل سخت ، آرزوی دراز و دوستی دنیا
5) فراموشی مرگ
«الهاکم التکاثر» ؛ (تفاخر به داشتن شما را غافل داشت ؟)
طبق این آیه وقتی انسان به دنیا و شهوات ، لذات و علایق آن مأنوس می شود ف دمفارقت از دنیا بر قلبش گران می آید . لذا از فکر درباره مرگ که سبب جدایی از دنیاست ، امتناع می ورزد .
آنچه را که مطابق میل اوست رو تمنا می کند و هر چیزی که در صورت بقا بر آن نیاز دارد مثل ثروت ، خانواده ف دوستان و سایر اسباب دنیا بنابراین قلبش در این امور متوقف میشود و از یاد مرگ غافل می شود و اصل همه این آرزوهای دراز حب الدنیا است.
6)فراموشی آخرت
«إِنَّ هؤُلاءِ يُحِبُّونَ الْعاجِلَةَ وَ يَذَرُونَ وَراءَهُمْ يَوْماً ثَقِيلًا» ؛ (همانا اينان دنياى زودگذر را دوست دارند و روز گرانبار (قيامت) را پشت سر مى‌نهند.)؛ (سوره انسان : 27)
طلاب بحث را اینگونه ادامه دادند: با توجه به معنای این آیه دنياگرايى و آخرت گريزى، زمينه گناه پيشگى است.
امام علی (ع) می فرمایند : در دنيا دچار حيرت شدند، و در نعمت آن غرق گشتند، و آن را پروردگار خويش گرفتند، پس دنيا به بازى كردن با ايشان پرداخت و ايشان به بازى كردن با دنيا پرداختند، و آنچه را پس از زندگى دنيا خواهد آمد فراموش كردند.
7) وطن فروشی
به نظر شما مصادیق وطن فروشی چیست؟
طلاب نظر خودشان را اینگونه بیان کردند : جاسوسان که در زمان جنگ بین رزکندگان بودند و به وطن خود خیانت میکردند
و از جمله مواردی که در دهه چهارم و حتی بعد از آن انقلاب اسلامی رو تهدید میکند عوامل مختلفی است که یکی از مهم ترین آن ها دنیا گرایی ، رفاه طلبی و زیاده خواهی است دنیا گرایی بی تقوایی را به دنبال دارد و در اثر بی تقوایی گناه و فساد را در پی خواهد داشت و تنها از این راه است که دشمن به راحتی به تسلط به کشور و نظام اسلامی خواهد داشت و باید نظاره گر سقوط انقلاب باشیم
خب حالا این سوال پیش می آید با توجه به این که دوستی دنیا و گرایش افراطی به دنیا این آثار مخرب را ردپی دارد ، این سوال پیش میآید که اگر کسی رویگردان از دنیا باشهد آثار مثبتی برایش خواهد بود؟
طلاب اینگونه پاسخ دادند : قطعا بله، نه تنها آثار سوء و بد دنیا گرایی رو نخواهد داشت چه بسا آثار مثبتی را خواهد داشت.
یکی از طلاب ادامه داد:
از جمله آثار رویگردانی از دنیا میتوان به این آثار اشاره کرد؛
1) اخلاص در عمل
قبل از فرا رسیدن مرک از خواب چشم می پوشد و چندان به خورد و خوراک نمی پردازد و عملش رو برای خددا خالص می کند.
2) آرامش جسم و جان :
استاد اینگونه بحث را ادامه دادند:
امام علی (ع) می فرمایند: «الزُّهْدُ فِي الدُّنْيَا يُرِيحُ الْقَلْبَ وَالْبَدَنَ، وَالرَّغْبَةُ فِي الدُّنْيَا تُكْثِرُ الْهَمَّ وَالْحَزَنَ»؛ ( زهدو قناعت در دنياهم قلبرا آرامش مى‌بخشد و هم بدن را) (بحار الانوار ج 70 ، ص 91)
طلاب در ادامه گفتند: وقتی بدانیم که دنیا فانی است و دل نبندیم در برابر ناملایمات زندگی به اضطراب و دلواپسی و ترس و دلهره دچار نمی شویم .
4)بی نیازی در دنیا :
در کافی شریف از قول امام صادق«سلام‌الله‌علیه» نقل شده که فرمودند: «مَنْ أَصْبَحَ وَ أَمْسَی وَ الدُّنْیَا أَکْبَرُ هَمِّهِ جَعَلَ اللَّهُ تَعَالَی الْفَقْرَ بَیْنَ عَیْنَیْهِ وَ شَتَّتَ أَمْرَهُ وَ لَمْ یَنَلْ مِنَ الدُّنْیَا إِلَّا مَا قَسَمَ اللَّهُ لَهُ وَ مَنْ أَصْبَحَ وَ أَمْسَی وَ الْآخِرَةُ أَکْبَرُ هَمِّهِ جَعَلَ اللَّهُ الْغِنَی فِی قَلْبِهِ وَ جَمَعَ لَهُ أَمْرَهُ»
(الکافی، ج ۲، ص ۳۱۹)
اگر همّ و غم کسی همیشه دنیا باشد، به دنیا نمی‌رسد و همواره پریشان احوال است و بیش از آنچه قسمت او بوده، روزی نمی‌برد؛ ولی اگر کسی به دنبال آخرت باشد، خداوند او را توان‌گر و بینیاز میکند و امور دنیایش را اصلاح می‌فرماید.
یکی از طلاب گفتند: بی‌جهت نیست که امیرالمؤمنین«سلام‌الله‌علیه» می‌فرمایند: علما و دانشمندان در گفتگوها و در مکاتبه‌ها، به امور اخروی و معنوی اهمیّت می‌دهند، به همدیگر دلداری می‌دهند و توصیه می‌کنند که مواظب باشید همّ و غمّ شما آخرت باشد، زندگی شما رنگ خدا داشته باشد که در این صورت، دنیای شما هم آباد میشود، دست کم دنیای شما اصلاح میشود.